Từ xa xưa, người Việt Nam ta đã sử dụng cây kinh giới như một loại rau thơm quen thuộc thường xuất hiện trong các bữa cơm hằng ngày. Rau kinh giới có vị thơm ăn kèm với rau muống, đậu phụ… thì làm cho món ăn càng trở nên hấp dẫn và tròn vị hơn. Có lẽ vì thế mà hầu hết mọi người đều cho rằng nó chỉ là một loại rau mà ít ai biết được những công dụng chữa bệnh tuyệt mà nó mang lại. Được biết, trong đông y, cây kinh giới có vị cay, tính ấm, có tác dụng tán phong thấp, chống co cứng…Và dưới đây là những bài thuốc dân gian dùng cây kinh giới để kết hợp trị một số bệnh đem lại hiệu quả trên cả mong đợi.
Sơ nét về cây kinh giới
Kinh giới: Tên gọi khác: Giả tô, kinh giới tuệ, khương giới …Tên khoa học: Elsholtzia Cristata. Họ: Thuộc họ hoa môi Lamiaceae. Đặc điểm cây thân thảo chiều cao trung bình từ 0.6 đến 0.8m có thân vuông. Hoa dài từ 3 đến 8 cm, nhỏ, có màu tím nhạt và mọc thành từng bông riêng lẻ. Còn phần quả thì màu nâu, mặt bóng, hình trái xoan có kích thước khoảng 1mm.
Người dân phía Bắc và miền Trung hay trồng. Một số vùng trồng nhiều thu hoạch làm thuốc bán. Lấy toàn cây trên mặt đất, lá và cành nhỏ có chung tác dụng giống nhau, riêng hoa của kinh giới có tác dụng khác.
Kinh giới có thể dùng khô và tươi đều được với liều dùng khác nhau. Để bảo quản được thì dùng khô, và phơi trong bóng mát (phơi âm can) rồi sử dụng dần. Thời điểm thu hái tốt nhất vào mùa thu khi mà hoa còn có màu xanh. Khi lấy các bộ phận thì gọi là kinh giới còn nếu chỉ lấy hoa thì gọi là kinh giới tuệ. Theo y học cổ truyền kinh giới có vị cay, tính ấm, không độc, quy kinh phế và kinh can. Tác dụng tân ôn giải biểu, trừ tích tụ, kháng viêm.
Một số bài thuốc hay từ cây kinh giới
Kinh giới có rất nhiều tác dụng trong hỗ trợ điều trị bệnh, cụ thể như sau:
-Dùng chữa các chứng cảm gây đau mình, đau đầu, hắt hơi sổ mũi: Lấy khoảng 30g kinh giới bỏ vào nồi sắc lấy nước uống, uống sau ăn tốt hơn.
-Điều trị mụn nhọt: Kinh giới 12g, thương nhĩ tử 20g, bông mã đề 15g, bồ công anh 20g, kim ngân hoa 20g, thổ phục 15g, cam thảo 10g, rễ cỏ tranh 15g. Sắc uống ngày 1 thang.
-Sẩn ngứa, rôm sảy. Lấy toàn cây đun nước tắm.
-Trị sâu răng hiệu quả. 1g kinh giới giã nhỏ, cho ít nước vào ngậm tầm 30 giây không chịu được nhổ ra. Ngày làm vài lần là khỏi, chú ý trước khi làm đánh răng muối.
-Điều trị rong kinh băng huyết, trĩ ra máu. Kinh giới tuệ sao cháy đun nước uống.
-Bài nước uống phòng bệnh mùa hè: Kinh giới 10 ngọn, chanh 3 lát, lá bạc hà 3 ngọn. Tất cả cho vào 1,5 lít nước ngâm sau 20 phút là uống được thay nước uống hằng ngày. Ngoài ra kinh giới còn có nhiều tác dụng khác đối với sức khỏe của chúng ta.
Kiêng kị khi sử dụng
Tác hại của rau kinh giới là gì? Kinh giới là loại rau hoàn toàn lành tính, không gây độc hại hay tác dụng phụ đối với cơ thể. Bạn có thể dùng ăn sống, sắc nước, phà trà, xông mặt đều đem lại tác dụng tốt để điều trị bệnh. Dù vậy, cũng cần lưu ý một vài điều sau:
-Có thể hái và dùng lá tươi sau khi cây đã lớn tầm từ 2 đến 3 tháng, sấy khô hoặc phơi sau đó bảo quản thật kĩ rồi dùng lần.
-Người bị sởi toàn phát và thời kì phục hồi nên hạn chế sử dụng.
-Hạn chế dùng với các trường hợp lá lách yếu, người hay đi đại tiện lỏng, mắc chứng ra mồ hôi.
-Thông thường kinh giới tuệ có dược lý mạnh hơn nên không dùng cho những trường hợp vết thương đã có chảy mủ, không dùng điều trị bệnh sởi cho trẻ em.