Đinh lăng được biết đến là một loại thuốc nam, một loại gia vị ở nước ta mà hầu như ai cũng biết. Tuy nhiên, tác dụng dược lý của nó hầu như rất ít người biết rõ ràng. Lá và rễ của cây đinh lăng thường được dùng làm thuốc chữa bệnh. Nghiên cứu y học hiện đại đã phát hiện ra rằng rễ của loại thảo dược này có chứa hơn 8 chất saponin, trong đó có nhiều chất tương tự như nhân sâm. Hiện nay dược liệu này còn được dùng trong y học để phối ra những bài thuốc bồi bổ sức khỏe, chữa suy nhược cơ thể, giảm đau nhức xương khớp, lợi sữa, tăng cường chức năng sinh lý nam giới.
Đôi điều về cây đinh lăng
Đặc điểm
Đinh lăng có tên gọi khác: Cây gỏi cá, sâm nam …Thuộc họ: Ngũ gia bì Araliaceae. Bộ phận dùng: Toàn thân (củ, thân cây, lá cây). Đây là một loài cây nhỏ, thân nhẵn, không có gai, thường cao 0.8-1.5m. Cây được trồng làm cảnh hay làm thuốc trong y học cổ truyền. Lá kép 3 lần xẻ lông chim dài 20-40cm, không có lá kèm rõ. Lá chét có răng cưa không đều, lá có mùi thơm. Cụm hoa hình chuỳ ngắn 7-18mm gồm nhiều tán, mang nhiều hoa nhỏ, tràng 5, nhị 5 với chỉ nhị gầy, bầu hạ 2 ngăn có dìa trắng nhat. Quả dẹt 3-4mm, dày 1mm có vòi tồn tại.
Hoạt chất có trong đinh lăng
Thành phần hóa học: (Theo Đỗ Tất Lợi) thành phần có alkaloid, glucozid, saponin, flavonoid, tannin, vitaminB1, acid amin … Trong lá còn có saponin triterpen (1,65%), một genin đã xác định được là acid oleanolic. Trước đây người dân thường trồng làm cảnh ở góc hè. Khoảng 15 năm gần đây khi người dân bắt đầu biết đến tác dụng của đinh lăng thì phong trào trồng và thu hoạch đinh lăng làm thuốc mới nhiều.
Công dụng chữa bệnh
Cây đinh lăng dùng làm thuốc thì càng lâu năm càng tốt. Cây có tuổi đời từ 10 năm trở lên quý như nhân sâm. Lá thường dùng ăn gỏi cá chữa đau bụng, giải độc có tôm. Phía bắc thường dùng lá ăn với thịt chó hoặc thịt mèo. Theo y học cổ truyền lá đinh lăng có tác dụng phát tán phong nhiệt, chữa đau đầu, cảm nắng. Dùng lá sắc đặc uống có tác dụng tiêu nhọt, áp xe vú. Lá sắc uống có tác dụng điều trị tiểu máu, tiểu buốt dắt do viêm tiết niệu do sỏi.
Thân cây thái lát phơi khô rồi sao vàng hạ thổ dùng điều trị các bệnh lý về xương khớp, điều trị đau lưng mỏi gối, đau nhức các khớp. Củ cây đinh lăng có giá trị cao, có tác dụng bồi bổ cơ thể phục hồi tốt cho người mới ốm dậy, tốt cho tiêu hóa, làm mát cho cơ thể. Các thầy thuốc Đông y quý củ đinh lăng lâu năm như sâm cao ly. Củ rễ cây đinh lăng sao vàng hạ thổ tác dụng điều trị viêm đại tràng mạn tính.
Một số bài thuốc có đinh lăng
-Bài 1: Chữa mệt mỏi cơ thể
Củ rễ đinh lăng thái mỏng, phơi khô 5 gam cho vào 100ml nước sôi ngâm 15 phút, uống chia 2 hoặc 3 lần trong ngày.
-Bài 2: Thông tia sữa, căng tức bầu vú
Rễ cây đinh lăng 30 – 40 gam, thêm 500 ml nước đun sôi cô cạn còn 250ml. Uống nóng chia 2 đến 3 lần trong ngày, đến khi vú hết đau nhức và sữa chảy ra bình thường.
-Bài 3: Chữa vết thương
Dùng lá cây đinh lăng giã nát, đắp vết thương.
-Bài 4: Đau đầu, đau nửa đầu
Lá phơi khô sao vàng hạ thổ 100g, sắc với 100ml nước uống trong ngày.
-Bài 5: Chữa lỵ đường ruột mạn
Đinh lăng rễ 30 gam sao vàng hạ thổ, rau sam 1 nắm sao vàng hạ thổ, cỏ sữa lá nhỏ 1 nắm sao vàng hạ thổ, búp ổi 7 ngọn với nam, 9 ngọn với nữ, lá trắc bách sao đen 50 gam, cây ba gạc 30 gam, cam thảo đất 30 gam. Sắc với 1 lít nước cô cạn còn 300 ml uống chia 2 lần trước ăn.
-Bài 6: Chữa sốt lâu ngày, nhức đầu, háo khát, ho, đau, tức ngực, nước tiểu vàng
Sâm nam tươi (rễ, cành) 30g, lá hoặc vỏ chanh 10g, vỏ quýt 10g, Sài hồ (rễ, lá, cành) 20g, lá tre tươi 20g, cam thảo dây hoặc cam thảo đất 30g, rau má tươi 30g, chua me đất 20g. Các vị cắt nhỏ, đổ ngập nước sắc đặc lấy 250ml, chia uống 3 lần trong ngày.
-Bài 7: Bài thuốc chữa chứng thiếu máu
Chuẩn bị: Tam thấp 20g, hoàng tinh, hà thủ ô, rễ củ Sâm nam và thục địa mỗi vị 100g. Thực hiện: Đem các vị tán bột, mỗi ngày dùng 100g bột sắc và chia nước sắc thành nhiều lần uống.
Xem thêm nhiều tin tức mới nhất về Bài thuốc dân gian tại đây.