Thuốc kháng sinh là loại thuốc được sử dụng khá phổ biến và thịnh hành trong nền Y học Việt Nam. Kháng sinh là loại thuốc có nhiều tác dụng, diệt được cả vi khuẩn Gram âm và Gram dương do đó nó có tác dụng đối với nhiều loại bệnh. Tuy nhiên đối với người lớn tuổi khi mà sức đề kháng và chức năng của nhiều cơ quan suy giảm, việc sử dụng thuốc kháng sinh đã và đang trở thành con dao 2 lưỡi. Do đó khi sử dụng thuốc kháng sinh người lớn tuổi cần chú ý những nguyên tắc sau.
Sử dụng quá nhiều gây ra hiện tượng nhờn thuốc
Trước đây, khi người cao tuổi bị nhiễm khuẩn có thể đã được dùng một loại kháng sinh nào đó; nay lại dùng lại loại kháng sinh đó thì ít nhiều hạn chế tác dụng hoặc có trường hợp giảm hẳn tác dụng.
Khả năng hấp thu kém
Khi cơ thể đã già thì các bộ phận cơ thể cũng có sự lão hóa. Mức độ hấp thu thuốc kháng sinh lại giảm nhiều hay ít còn tùy thuộc vào mức độ lão hóa của cơ thể từng người. Nếu mức độ lão hóa ít thì sự hấp thu tốt hơn nhiều so với cơ thể có sự lão hóa nhiều. Và khi mức độ lão hóa tăng; thì khả năng gắn protein vào huyết tương cũng giảm.
Sử dụng kháng sinh thường xuyên có thể gây hại đường tiêu hóa
Do dùng các thuốc kháng sinh đào thải qua đường tiêu hoá kéo dài sẽ tiêu diệt một số vi khuẩn sinh vitamin K; làm cho các cụ thiếu đi một lượng vitamin K đáng kể; loại vitamin thường do một số tạp khuẩn đường ruột tổng hợp.
Dùng kháng sinh có nguy cơ gây độc
Khi dùng thuốc kháng sinh cho người cao tuổi với liều cao; và thời gian kéo dài có thể gây độc cho người cao tuổi do một số thuốc kháng sinh có chứa Na+; K+ như carboxypenicillin, penicillin.
Nguyên tắc đối với bác sỹ
Sau khi cho bệnh nhân uống thuốc bác sĩ phải thường xuyên kiểm tra kết quả của kháng sinh trên người bệnh. Nếu thấy không có hiệu quả; phải xem lại chẩn đoán vì thường có nhiều bệnh đồng thời xuất hiện trên cơ thể người cao tuổi. Xem lại việc lựa chọn loại thuốc kháng sinh; liều lượng, điều kiện thâm nhập kháng sinh đến ổ bệnh trên một cơ thể đã lão hóa; xem xét tình trạng chống kháng sinh của vi khuẩn.
Khi dùng thuốc kháng sinh cho người cao tuổi; nên chọn dùng một loại kháng sinh. Nếu cần phối hợp thuốc; phải cân nhắc tính đối kháng hay tính hợp đồng của thuốc. Nắm vững cơ địa; tiền sử dị ứng thuốc của người bệnh để có thể kê đơn thuốc chính xác cho người bệnh.
Nguyên tắc đối với người lớn tuổi khi sử dụng thuốc kháng sinh
Người cao tuổi cần phải tuân thủ những hướng dẫn của bác sĩ về cách điều trị như: Doxycilin uống vào giữa bữa ăn với một nửa cốc nước to; uống ở tư thế ngồi hay đứng để tránh kích ứng niêm mạc dạ dày; loét niêm mạc thực quản. Augmentin, ciblor… cần uống vào đầu bữa ăn. Người cao tuổi không được tự ý mua; và sử dụng thuốc kháng sinh mặc dù trước đó họ đã được dùng tại bệnh viện. Ngừng ngay việc dùng thuốc; và đến cơ sở y tế khám khi thấy có biểu hiện khác thường.
Trước khi dùng thuốc phải: Xem lại đơn bác sĩ đã ghi. Đọc tờ hướng dẫn sử dụng thuốc. Khi dùng thuốc phải: Đủ khoảng cách giờ. Đúng liều. Đủ liệu trình. Tuân thủ nghiêm các điều cấm kỵ Tóm lại, dùng thuốc kháng sinh cho người cao tuổi giống như con dao hai lưỡi. Nó có thể hỗ trợ điều trị bệnh nhưng nó cũng có thể tấn công cơ thể bất kì lúc nào. Chính vì vậy, cả đội ngũ bác sĩ lần gia đình; người thân cần nắm rõ những lưu ý khi dùng thuốc kháng sinh cho người già.
Những lưu ý khi sử dụng
Đối với người cao tuổi khi sử dụng kháng sinh càng phải thận trong hơn vì các bộ phận trong cơ thể suy yếu dần theo thời gian; nguy cơ gặp các tác dụng phụ; ảnh hưởng đến sức khỏe cao hơn nhiều so với độ tuổi trương thành. Mặc khác sử dụng kháng sinh không theo hướng dẫn của thầy thuốc; không những bệnh không thuyên giảm; mà còn tạo ra vi khuẩn kháng thuốc; gây khó khăn trong công tác điều trị.
Ở người cao tuổi, các chức năng hấp thu; phân bố, chuyển hóa và thải trừ thuốc đều suy giảm. Bản thân họ lại thường mang trong mình từ 2 loại bệnh trở lên; đã từng trải qua nhiều bệnh nhiễm khuẩn và dùng nhiều loại kháng sinh; dẫn đến giảm hiệu quả của thuốc trong quá trình điều trị.
Khi chức năng gan; thận ở người cao tuổi bị suy giảm mà sử dụng kháng sinh không có sự cân nhắc dễ gây ngộ độc và hủy diệt các chức năng khác của cơ thể. Ngoài ra khi sử dụng kháng sinh đào thải qua đường tiêu hóa kéo dài còn tiêu diệt một số vi khuẩn có lợi làm tăng nguy cơ nhiềm trùng; dị ứng, hội chứng chuyển hóa và hạn chế hiệu quả trong quá trình điều trị.