Không chỉ riêng ở Việt Nam, mà ở Trung Quốc không chỉ nhiều sinh viên ra trường với tấm bằng cử nhân, mà còn có cả thạc sĩ củng không tìm được việc làm với chuyên môn của mình. Hay thậm chí là một công việc trái nghề khác nên bắt buộc họ phải lựa chọn làm công nhân ở các nhà máy. Khi mà gần 1/3 công nhân mới tại một nhà máy có bằng thạc sĩ. Tình trạng này do một phần nguyên nhận khi Trung Quốc đã bước vào thời kỳ phổ cấp giáo dục đại họ, khi mà tấm bằng cử nhân đã gần trở thành ngưỡng đầu vào để tìm việc làm.
Mục lục
135 công nhân dây chuyền mới nhưng có đến 1/3 bằng thạc sĩ
Gần 1/3 trong số 135 công nhân dây chuyền mới có bằng thạc sĩ. Những người còn lại đều từ cao đẳng trở lên, một số còn tới từ các trường đại học hàng đầu Trung Quốc.
Cần chuyên môn gì để một người có thể làm việc ở nhà máy sản xuất thuốc lá?
Ở tỉnh Hà Nam, Trung Quốc, công việc này đang được làm bởi những người có bằng thạc sĩ.
Nhà sản xuất thuốc lá Henan đã trở thành tâm điểm gây tranh cãi gần đây. Vì trình độ chuyên môn ấn tượng của đội ngũ nhân viên dây chuyền sản xuất mới được tuyển dụng.
Gần 1/3 trong số 135 công nhân dây chuyền mới có bằng thạc sĩ. Những người còn lại đều từ cao đẳng trở lên, một số còn tới từ các trường đại học hàng đầu Trung Quốc.
Mùa hè 2021 có 9,09 triệu sinh viên Trung Quốc tốt nghiệp đại học
Chỉ vài tháng trước, một trường tư thục cũng gây chú ý vì lý do tương tự. Tất cả giáo viên mới được tuyển dụng cho trường tiểu học thuộc Trường Ngoại ngữ Nam Sơn, Thâm Quyến. Đều tốt nghiệp thạc sĩ từ các trường đại học hàng đầu trong và ngoài nước. Trong đó có ĐH Columbia, ĐH Thanh Hoa và ĐH Bắc Kinh.
Được biết các trường đại học Thanh Hoa, đại học Bắc Kinh, đại học Columbia là một trong 10 trường đại học có tỷ lệ chọi khó nhất đất nước tỷ dân này. Tỷ lệ chọi rất khốc liệt, chỉ khoảng 2% học sinh đỗ vào gần 40 trường đại học hàng đầu Trung Quốc. Tỷ lệ đỗ vào hai trường top đầu của châu Á là Đại học Bắc Kinh và Thanh Hoa. Vốn được ví như Đại học Oxford và Cambridge của Trung Quốc, là khoảng 0,05%.
Những câu chuyện này đã làm dấy lên cuộc tranh luận sôi nổi trong bối cảnh thị trường việc làm ngày càng cạnh tranh gay gắt. Bởi tỷ lệ tốt nghiệp đại học mỗi năm của nước này ngày càng cao.
Theo Bộ Giáo dục Trung Quốc, mùa hè năm nay có 9,09 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học – một mức cao kỷ lục. Trong khi năm 2020 chỉ có 8,74 triệu tân cử nhân.
Các dữ liệu chính thức cho biết, có hơn 54% dân số Trung Quốc từ 18 đến 22 tuổi học đại học. Vào năm 2002, tỷ lệ này chỉ là 15%.
Giá trị của bằng cấp bị giảm sút là hệ quả của phổ cập giáo dục đại học
“Điều này có nghĩa là chúng ta đã bước vào kỷ nguyên phổ cập giáo dục đại học”. Bà Jennifer Feng, chuyên gia nhân sự của công ty tuyển dụng hàng đầu Trung Quốc 51job nhận định.
Hệ quả kéo theo là giá trị của bằng cấp bị giảm sút. Việc có bằng cử nhân giờ đây giống như là điều tất yếu để đi xin việc.
“Nhiều nhà tuyển dụng chia sẻ rằng ban đầu họ chỉ muốn thuê một số người tốt nghiệp cao đẳng. Nhưng sau đó nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học đã nộp đơn” – bà cho biết.
Liu Haotian, người tốt nghiệp cử nhân ngành Tài chính, ĐH Tài chính Thượng Hải vào năm 2019. Thừa nhận rằng anh phải hạ thấp kỳ vọng của mình sau 1 năm thất nghiệp.
“Ban đầu, tôi nhắm đến các tổ chức tài chính. Nhưng dần dần tôi nhận ra rằng mình không thể cạnh tranh được cho những vị trí này. Các đối thủ toàn đến từ các trường đại học nổi tiếng hoặc có bằng cấp cao hơn”.
Cuối cùng, vào đầu năm nay, anh cũng nhận được công việc là một nhân viên bất động sản ở Lianjia. Một công ty hàng đầu trong lĩnh vực môi giới bất động sản của Trung Quốc.
“Làm sao mà tôi có thể làm một công việc chỉ liên quan đến mua và bán nhà?” – anh tự hỏi.
Nhưng sau đó anh vẫn nhận việc vì mức lương tương đối tốt so với những lời đề nghị khác. Lương cơ bản 8.000 tệ (28,4 triệu đồng) cộng với hoa hồng, mặc dù anh vẫn chưa bán được hàng.
Số lượng sinh viên tốt nghiệp không phải là nguyên nhân
Liu không phải là sinh viên tốt nghiệp đại học duy nhất tham gia vào ngành công nghiệp bất động sản những năm gần đây – vốn được coi là có yêu cầu đầu vào thấp.
Hơn 60% nhân viên bất động sản ở Bắc Kinh và Thượng Hải có bằng cử nhân, theo một báo cáo được công bố vào đầu tuần này bởi Viện Nghiên cứu Beike.
Ông Xiong Bingqi, giám đốc Viện Nghiên cứu giáo dục thế kỷ 21, cho rằng số lượng sinh viên tốt nghiệp không phải là vấn đề. Vấn đề là do thiếu việc làm từ ngành công nghiệp dịch vụ mà theo truyền thống là lĩnh vực thu hút nhiều sinh viên mới tốt nghiệp nhất.
Năm ngoái, ngành dịch vụ chiếm 54% GDP của Trung Quốc và vẫn còn quá yếu để tạo ra đủ việc làm cho lượng sinh viên mới tốt nghiệp, ông nói thêm.
Liu cho rằng bằng đại học của mình không tạo ra sự khác biệt với công việc này. “Tôi nghĩ, người tốt nghiệp trung học cũng có thể làm tốt công việc này như người có bằng đại học. Nó liên quan nhiều hơn đến việc bạn là người như thế nào, thay vì bạn có bằng cấp gì”.
Khi được hỏi những gì học được ở trường đại học có giúp ích gì cho công việc này không. Liu cười và trả lời: “Không”.